Ελβετικό Φράγκο….ένα νόμισμα πιο πολυσηζητημένο κι από το ΕΥΡΩ
Πολύς λόγος έχει γίνει αναφορικά με τα δάνεια σε CHF (Ελβετικό Φράγκο – ρήτρα συναλλαγματικής ισοτιμίας ) και δικαίως διότι περί στα 70.000 δάνεια στην Ελλάδα μόνο, έχουν συναφθεί σε αυτό το νόμισμα από το έτος 2006 μέχρι και τα τέλη του έτους 2009. Προσωπικά έχω αναφερθεί στο Ελβετικό Φράγκο λίγους μήνες πριν, επ’ ευκαιρίας της έκδοσης στις 20.9.2017 μιας σημαντικής Απόφασης από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για το ζήτημα αυτό. Το σίγουρο είναι ότι αναζητείται λύση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ τα εθνικά δικαστήρια κρατών- μελών της ΕΕ, έχουν ζητήσει τη συνδρομή του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για υποθέσεις δανείων σε ελβετικό φράγκο, διό και εξεδόθη η προαναφερόμενη Απόφαση. Απόφαση σταθμό αναντίρρητα έλαβε μόλις πρόσφατα το Τριμελές Εφετείο του Πειραιά υποχρεώνοντας την τράπεζα να δέχεται την εξόφληση των δανειακών υποχρεώσεων των πελατών της- εναγόντων με την παλιά ισοτιμία. Η απόφαση μάλιστα είναι είναι άμεσα εκτελεστή και απέρριψε την έφεση της τράπεζας δημιουργώντας τοιώδε τρόπω ένα σημαντικό δεδικασμένο επί των όσων έκρινε τελεσίδικα ! Η πρώτη ωστόσο δευτεροβάθμια Απόφαση εξεδόθη από το Εφετείο Ναυπλίου ( υπ’ αριθμόν 457/2017) επί ατομικής αγωγής που κατέθεσε οφειλέτης κατά τράπεζας για δάνεια σε ελβετικό φράγκο. Με την απόφαση το Δικαστήριο δικαίωσε αμετάκλητα τον δανειολήπτη κρίνοντας ότι η εξόφληση του δανείου έπρεπε να γίνει με την ισοτιμία ελβετικού φράγκου – ευρώ, όπως αυτή ίσχυε όταν συνομολογήθηκε το δάνειο.
Περαιτέρω, η απόφαση 334/2016 του Πολυμελούς Πρωτοδικείου της Αθήνας (επί συλλογικής αγωγής όριζε ότι:
- Η τράπεζα είναι υποχρεωμένη να δέχεται τις μηνιαίες πληρωμές δόσεων με βάση την ισοτιμία που ίσχυε κατά την εκταμίευση του δανείου.
- Απαγόρευε στην τράπεζα να καταγγείλει τις συμβάσεις των δανείων, εάν οι δανειολήπτες καταβάλουν τα ποσά των τοκοχρεολυτικών δόσεων σε ελβετικό φράγκο με βάση την ισοτιμία που ίσχυε κατά την εκταμίευση του δανείου.
- Υποχρέωνε την τράπεζα να δέχεται μερική ή ολική αποπληρωμή του δανείου σε ελβετικά φράγκα με βάση την ισοτιμία εκταμίευσης.
- Και ακόμα η τράπεζα έχει την υποχρέωση να προχωρήσει στον συνυπολογισμό όλων των χρεώσεων, δηλαδή των τόκων δόσεων αλλά και καταβολών εκ μέρους των δανειοληπτών, με βάση την ισοτιμία ευρώ ελβετικού κατά τον χρόνο εκταμίευσης του καθενός δανείου.
- Ενώ η τράπεζα επιβαρύνεται με πρόστιμο 3.000 ευρώ (για κάθε δάνειο) αν παραβεί την απόφαση.
Οι νομικοί κύκλοι που ασχολούνται με το θέμα αυτό είμαστε εν αναμονή έκδοσης απόφασης και επί έφεσης που έχει ασκήσει έτερη τράπεζα σε συλλογική αγωγή όπως και εν αναμονή έκδοσης από το Πολυμελές Πρωτοδικείο Αθηνών 2 ακόμα σημαντικών Αποφάσεων, που λέγεται ότι θα είναι πολύ ευνοϊκές για τους δανειολήπτες.
Όπως βεβαίως έχω επισημάνει και στο παρελθόν δεν θα πρέπει να συγχέονται οι συλλογικές αγωγές που εν γένει αντικείμενο τους αποτελεί η προστασία των γενικότερων συμφερόντων του καταναλωτικού κοινού με τις ατομικές του /των εκάστοτε δανειοληπτών. Οι υποθέσεις αυτές είναι ιδιαιτέρως πολυσχιδείς και περίπλοκες, με νομικές και οικονομοτεχνικές εκφάνσεις που χρήζουν σοβαρής και ενδελεχούς εργασίας. Η απόφαση επί συλλογικής αγωγής που διαπιστώνει την καταχρηστικότητα του ΓΟΣ δεν μπορεί να έχει ως συνέπεια την ακυρότητα όλων των αντίστοιχων όρων των ενσωματωμένων σε ατομικές συμβάσεις με συγκεκριμένου καταναλωτές ! Σε κάθε περίπτωση όμως, ανοίγουν τον δόμο για την δικαίωση των δανειοληπτών αυτών σε ατομικό επίπεδο.
Τα Δικαστήρια της ουσίας κατά τον έλεγχο των ΓΟΣ (γενικών όρων συναλλαγής) λαμβάνουν υπόψιν, αφού βεβαίως προταθούν και αποδειχθούν και τα εξής κρίσιμα στοιχεία , όπως το ότι ο δανειολήπτης λάμβανε ελλιπή ενημέρωση από τους υπαλλήλους της τράπεζας., συχνά μη εξειδικευμένους στο προϊόν αυτό, οι οποίοι επί σκοπώ και εκμεταλλευόμενοι τη συγκυρία της αύξησης του Euribor την περίοδο εκείνη, του παρουσίαζαν, το εν λόγω προϊόν άκρως ελκυστικό, το ότι θεωρούσε ευλόγως ότι «λαμβάνει», το δάνειο σε ευρώ ύστερα από «μετατροπή», του ελβετικού νομίσματος με την ισοτιμία που ίσχυε κατά το χρόνο της εκταμίευσης, προφανώς για να έχει ο δανειολήπτης το ευνοϊκότερο γι’ αυτόν επιτόκιο του ελβετικού φράγκου, κατά τη σταδιακή, με τοκοχρεωλυτικές δόσεις, επιστροφή του δανείου, χωρίς να του καταστεί ωστόσο σαφές (ακόμα και με παραδείγματα ) τι θα γινόταν με το ύψος της δόσης του άμα την ανατροπή αυτής της ισοτιμίας , παρόλο που η διακύμανση της συναλλαγματικής ισοτιμίας ήταν αναμενόμενη σε βάθος χρόνου, ιδίως σε βάθος 30ετίας (όπως ήταν τα περισσότερα δάνεια), πράγμα που σαφώς γνώριζε η τράπεζα, αλλά δικαιολογημένα αγνοούσε ούτε μπορούσε επ’ ακριβώς να υπολογίζει ο πελάτης- καταναλωτής ! Δοθέντος μάλιστα ότι οι τράπεζες γνώριζαν ήδη από το 2007, σχετικά με το συναλλαγματικό κίνδυνο υποτίμησης του ευρώ κατά ποσοστό έως και 30%, σύμφωνα με την έκθεση και της υποδείξεις του Δ.Ν.Τ., κατά το παραπάνω έτος, καθιστά την συμπεριφορά των υπαλλήλων της καταχρηστική και παράνομη.
Αναλαμβάνοντας λοιπόν κάποιος την περίοδο εκείνη δάνειο σε ελβετικό φράγκο ουσιαστικά αναλάμβανε τον κίνδυνο της συναλλαγματικής ισοτιμίας, χωρίς να το γνωρίζει, αντικείμενο εξόχως δύσκολο ακόμα για για δυνατούς – εξειδικευμένους λύτες !
Οι ενώσεις δανειοληπτών σε Εβετικό Φράγκο πιέζουν για λύση μέσω της Νομοθετικής οδού, πλην όμως μέχρι αυτό να συμβεί (αν συμβεί), με μοχλό τις Αποφάσεις που εκδίδονται (πλην όμως όχι σε όλες τις υποθέσεις, αφού θα πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχουν και αγωγές δανειοληπτών που έχουν απορριφθεί και δικαιώσει την τράπεζα) μπορεί να δοθεί λύση με «κούρεμα» του δανείου κατά το «υπερβάλλον» ποσό από τη διαφορά της ισοτιμίας, σε σχέση με την περίοδο που ήταν αυτή όταν εκταμιεύθηκε το δάνειο εώς και σήμερα . Το θέμα είναι σοβαρό και δύσκολο και αναμένονται εξελίξεις .
Ελευσίνα, την 23.2.108
Η συντάξασα Δικηγόρος
Δημητρα Δημ Κοκκινιώτη