Πυρ, Γυνή &… Θάλασσα

Δυστυχώς όλοι γίναμε μάρτυρες, την 15^η Νοεμβρίου 2017, του αναπάντεχου και καταστροφικού προσωπείου της φύσης, προσωπείου πειραγμένου και αλλαγμένου που να μην θυμίζει και πολύ το αρχικό πρόσωπό της. Θλίψη κατακλύζει τις σκέψεις όλων για τους αδικοχαμένους συμπολίτες μας, φίλους, γνωστούς μας αλλά και για όσους διαπίστωσαν με τον πιο άχαρο τρόπο ότι εντός ολίγων λεπτών κόποι μιας ολόκληρης ζωής, μπορεί και δύο ζωών, να έγιναν …λάσπη .

Ο άνθρωπος είναι στην φύση του για το κάθε τι κακό να αναζητά τον φταίχτη, συνήθως λίγο πιο δίπλα από τον ίδιο, και δικαίως διότι συνήθως ο φταίχτης κάπου παραδίπλα μας στέκεται, και καθόλου μακριά από εμάς. Από την ανοχή μας ανδρώνεται και από την αδυναμία ή την αμάθειά μας εγκληματεί…. !

Εν προκειμένω τα βέλη όλων στρέφονται προς τον απανταχού φταίχτη το ΔΗΜΟΣΙΟ. Έχε και αυτό τόσα προσωπεία, τόσα κεφάλια που δεν ξέρεις προς τα πού να κοιτάξεις. Επί της αρχής και σε καθαρά νομική βάση, ο Εισαγωγικός Νόμος του τα του Αστικού Κώδικα, ορίζει στο άρθρο 104 (του ΕισΝΑΚ) ότι: “Για πράξεις και παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου, που ανάγονται σε έννομες σχέσεις του ιδιωτικού δικαίου ή σχετικές με την ιδιωτική του περιουσία, το δημόσιο ευθύνεται κατά τις διατάξεις του Αστικού Κώδικα για τα νομικά πρόσωπα” ενώ στο άρθρο 105 του ΕισΝΑΚ ορίζεται ότι: “Για παράνομες πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων του δημοσίου κατά την άσκηση της δημόσιας εξουσίας που τους έχει ανατεθεί το δημόσιο ενέχεται σε αποζημίωση, εκτός αν η πράξη ή η παράλειψη έγινε κατά παράβαση διάταξης, που υπάρχει για χάρη του γενικού συμφέροντος. Μαζί με το δημόσιο ευθύνεται εις ολόκληρον και το υπαίτιο πρόσωπο, με την επιφύλαξη των διατάξεων για την ευθύνη των υπουργών“. Τέλος δε, στο άρθρο 106 του ΕισΝΑΚ ορίζεται ότι: “Οι διατάξεις των δύο προηγούμενων άρθρων εφαρμόζονται και για την ευθύνη των δήμων, των κοινοτήτων ή των άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου από πράξεις ή παραλείψεις των οργάνων που βρίσκονται στην υπηρεσία τους“. Κατά την έννοια των ανωτέρω διατάξεων η ευθύνη προς αποζημίωση γεννάται όχι μόνον από την έκδοση μη νόμιμης εκτελεστής διοικητικής πράξης ή από τη μη νόμιμη παράλειψη έκδοσης τέτοιας πράξης, αλλά και από μη νόμιμες υλικές ενέργειες των οργάνων του Δημοσίου ή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, ή από παραλείψεις οφειλομένων νομίμων υλικών ενεργειών αυτών, όπως όταν παραλείπονται τα ιδιαίτερα καθήκοντα και υποχρεώσεις που προσιδιάζουν στη συγκεκριμένη υπηρεσία και προσδιορίζονται από την κείμενη εν γένει νομοθεσία, τα διδάγματα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης, εφόσον οι υλικές αυτές ενέργειες ή παραλείψεις συνάπτονται με την οργάνωση και λειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών ή των υπηρεσιών των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, ή τελέσθηκαν εξ αιτίας αυτής και δεν συνδέονται με την ιδιωτική διαχείριση της περιουσίας των πιο πάνω προσώπων, ούτε οφείλονται σε προσωπικό πταίσμα οργάνου, που ενήργησε εκτός του κύκλου των υπηρεσιακών του καθηκόντων. Σύμφωνα με τα ανωτέρω, ακόμη και όταν επιδιώκεται αποζημίωση για παρανομία των οργάνων του Δημοσίου ή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, αλλά η επικαλούμενη ως παράνομη ενέργεια, πράξη, παράλειψη ή υλική ενέργεια που εκδηλώθηκε στο πλαίσιο εννόμου σχέσεως του ιδιωτικού δικαίου ή συνδέεται με τη διαχείριση της ιδιωτικής περιουσίας του δημοσίου, ή των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου, συντελέσθηκε μέσα στα πλαίσια ή έχει ως υπόβαθρο τέτοια σύμβαση, όπως μια σύμβαση έργου, η ευθύνη για την αποκατάσταση κάθε θετικής ή αποθετικής ζημίας και καταβολής χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης θεμελιώνεται στα άρθρα 104 και 105 ΕισΝΑΚ και οι εντεύθεν διαφορές υπάγονται στη δικαιοδοσία των πολιτικών δικαστηρίων και όχι των Διοικητικών Δικαστηρίων.

Περαιτέρω, στο άρθρο 932 του Αστικού Κώδικα, (ΑΚ)   ορίζεται: «Σε περίπτωση αδικοπραξίας, ανεξάρτητα από την αποζημίωση για την περιουσιακή ζημία, το δικαστήριο μπορεί να επιδικάσει εύλογη κατά την κρίση του χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης. … Σε περίπτωση θανάτωσης προσώπου η χρηματική ικανοποίηση μπορεί να επιδικασθεί στην οικογένεια του θύματος λόγω ψυχικής δύνης ».

Οι ως άνω προϋποθέσεις της ευθύνης προς αποζημίωση πρέπει να συντρέχουν σωρευτικώς (ΣτΕ 474/2016, 1828/2010, πρβλ. ΣτΕ 322/ 2009 κ.ά.). Η ευθύνη δε του Δημοσίου ή των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου, κατά τις ίδιες αυτές διατάξεις, είναι αντικειμενική, δηλαδή ανεξάρτητη από υπαιτιότητα των οργάνων τους (ΣτΕ 474/2016, 1970/2009). Σημαντική είναι η ύπαρξη αιτιώδους συνδέσμου μεταξύ της παρανόμου πράξεως ή παραλείψεως ή υλικής ενεργείας ή παραλείψεως υλικής ενεργείας του δημοσίου οργάνου και της επελθούσης ζημίας, κατά την έννοια του άρθρου 105 ΕισΝΑΚ, για την επιδίκαση αποζημιώσεως.

Μετά ταύτα ας καταστεί γνωστό ότι το Δημόσιο εν γένει, υπό προϋποθέσεις και λεπτομερή καταγραφή των αιτιών και των επελθουσών συνεπειών, ως και της άρρηκτης σχέσης αιτίας αιτιατού μεταξύ τους, (διότι από λεπτομέρειες μπορούν να χαθούν δίκες) μπορεί να εναχθεί ως υπεύθυνο (ή και συνυπεύθυνο κατά περίπτωση ) των τραγωδιών που ενέσκυψαν πάνω από μια ολόκληρη πόλη.

Με περισσό σεβασμό στον αγώνα που αναμένει κάθε οικογένεια, κάθε σπιτικό και κάθε επιχείρηση της περιοχής που επλήττει, ανεπανόρθωτα ή μη.