Επιμέλεια Ανήλικου Τέκνου Στον Πατέρα!

Αφορμή για το παρόν αποτέλεσε η προσφάτως δημοσιευμένη απόφαση, η υπ’ αριθμόν 7038/29.9.2017 του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, σε υπόθεση που χειρίστηκε το γραφείο μας  για λογαριασμό πατέρα. Με αυτήν ανατέθηκε η επιμέλεια ενός κοριτσιού 7 ετών στον πατέρα της.

Η ανάθεση της άσκησης της επιμέλειας στον πατέρα δεν αποτελεί νομικό παράδοξο, αλλά απεναντίας συχνά λύση συμφέρουσα για τον ανήλικο, όταν ανά περίπτωση ο πατέρας σε σχέση με την μητέρα κρίνεται και πράγματι είναι πολύ καταλληλότερος για την ομαλή ανάπτυξη του τεκνού.  Όπως συνηθίζω να διατείνομαι και η υπογράφουσα , «τα παιδιά πρέπει να μεγαλώνουν με την μαμά , όμως με μια καλή και άξια μαμά » !

Κατά το άρθρο 1510 § 1 ΑΚ, «Η μέριμνα για το ανήλικο τέκνο είναι καθήκον και δικαίωμα των γονέων (γονική μέριμνα), οι οποίοι την ασκούν από κοινού. Η γονική μέριμνα περιλαμβάνει την επιμέλεια του προσώπου, τη διοίκηση της περιουσίας και την εκπροσώπηση του τέκνου σε κάθε υπόθεση ή δικαιοπραξία ή δίκη, που αφορούν το πρόσωπο ή την περιουσία του». Κατά δε το άρθρο 1518 ΑΚ «η επιμέλεια του προσώπου του τέκνου περιλαμβάνει ιδίως την ανατροφή, την επίβλεψη, τη μόρφωση και την εκπαίδευσή του, καθώς και τον προσδιορισμό του τόπου της διαμονής του».

Εξ άλλου, κατά το άρθρο 1511 του ίδιου Κώδικα: «Κάθε απόφαση των γονέων σχετικά με την άσκηση γονικής μέριμνας πρέπει να αποβλέπει στο συμφέρον του τέκνου».

Στο συμφέρον του τέκνου στο οποίο βεβαίως οφείλει να αποβλέπει κάθε δικαστική κρίση είναι μια αόριστη νομική έννοια που χρήζει εξειδίκευσης με κριτήρια αναγόμενα στην προσωπικότητά του, στις συνθήκες ζωής του, στην σχέση του με τους δύο γονείς του και το περιβάλλον αυτών εκατέρωθεν, η σταθερότητα  των συνθηκών κ.α.   

Ανάλογα μάλιστα με την ωριμότητα του τέκνου (που δεν συμβαδίζει πάντα με την ηλικία του)  πρέπει να ζητείται και να συνεκτιμάται η γνώμη του πριν από κάθε απόφαση σχετική με τη γονική μέριμνα και την επιμέλεια.

Αναμφίβολα δίκες περί ανάθεσης επιμέλειας ή και γονικής μέριμνας ανηλίκου στον ένα η τον άλλο γονέα, είναι εξ ορισμού ιδιαιτέρως κρίσιμες, αφού μεταξύ άλλων παράγουν άμεσα έννομα αποτελέσματα , όπως για παράδειγμα την εύθυς απομάκρυνση του τέκνου  από τον έναν γονέα και την παράδοσή του στον άλλον, με ό,τι αυτό συνεπάγεται …… !!

Η τάση της Νομολογίας και ανωτάτων μάλιστα Δικαστηρίων, κατά τα τελευταία έτη δείχνει να απαγκιστρώνεται από την «κατά κανόνα»  ανάθεση της επιμέλειας στην μητέρα  και να ακολουθεί  και πιο ριζοσπαστικές για τα ελληνικά δεδομένα λύσεις όπως : τον θεσμό της συνεπιμέλειας (με εναλλασσόμενη άσκηση της επιμέλειας του ανηλίκου του ζυγούς μήνες από τον έναν γονέα και τους μονούς από τον άλλον  ( πρόσφατη ΜΠρΑθ 60/2017) ή  χωρισμός αδερφών με την ανάθεση του ενός τέκνου στον έναν γονέα και του άλλου παιδιού στον έτερο γονέα, η ακόμα και διατάσσοντάς επιμερισμό των λειτουργιών της επιμέλειας, με αντίστοιχο καταμερισμό στους γονείς.   !

Ωστόσο  διατυπώνονται  επιφυλάξεις από την ελληνική θεωρία αλλά  ως προς τη σκοπιμότητα αυτών  των δικαστικών  ρυθμίσεων, καθόσον τοιαύτα μέτρα – αποφάσεις και η τυχόν   παράλληλη ύπαρξη δύο κέντρων ζωής του ανηλίκου, πολλώ δε μάλλον ο χωρισμός του από τον /την αδερφή του   θεωρείται ότι δημιουργούν στο τέκνο έλλειψη σταθερότητας και ανασφάλειας, που αναστατώνουν και απορρυθμίζουν τη ζωή του.

Σε κάθε περίπτωση   είναι αλήθεια ότι ως κοινωνία στερούμαστε την ύπαρξη μιας ανεξάρτητης κοινωνικής υπηρεσίας που να ασχολείται μόνο με οικογενειακού δικαίου υποθέσεις, ακόμα και εντός των Δικαστηρίων, περισσότερο δε τον θεσμό του Οικογενειακού Δικαστή, που θα πλαισιώνεται από άλλους ειδικούς – έμπειρους επιστήμονες και πάνω απ’ όλα που και ο ίδιος θα κρίνεται κατάλληλος να δικάσει ανάλογές υποθέσεις. 

Σήμερα που ο θεσμός της οικογένειας πλήττεται  πανταχόθεν, που τα εκτός γάμου τέκνα, των οποίων οι γονείς δεν παντρεύονται εν τέλει, αυξάνονται, που τα διαζύγια πληθαίνουν, που η ενδοοικογενειακή βία κορυφώνεται η προστασία της ανηλικότητας θα πρέπει να υπάρχει, όχι μόνο στα χαρτιά αλλά στην συνείδηση και τις πράξεις όλων. Οι δε γονείς , εντός ή εκτός γάμου, οφείλουν να διερωτηθούν πώς θα ένιωθαν ως μικροί ανήλικοι, που ήταν κάποτε, να άγονται και να φέρονται μεταξύ των γονέων τους, ή να επισκέπτονται συχνά  αφιλόξενους χώρους όπως τα Δικαστήρια. Οι δε δικάζοντες, ας αναλάβουν το βάρος των αποφάσεών τους, σαν να επρόκειτο για δικά τους παιδιά, ώστε να μην γινόμαστε μάρτυρες ρήσεων από στόματος δικαστού παρακαλώ όπως « ε, κι αν χάσει την χρονιά στο σχολείο το παιδί δεν πειράζει να την ξανακάνει» !   Άραγε αυτό το συμφέρον του τέκνου είχε κατά νου εκείνη την στιγμή ?

Θα κλείσω το παρόν , και θα επανέλθω βεβαίως με ανάλογα ζητήματα που απασχολούν πολύ κόσμο, με την παράθεση της εμπειρίας ενός εφέτη δικαστή, που την μοιράστηκε μαζί μας κατά την διάρκεια μιας ημερίδας της Ένωσης Οικογενειακού Δικαίου, όπου, ως νεότερος κάποτε δικαστής , σε επικοινωνία του με τέκνο, προκειμένου να αποφανθεί σε δίκη ανάθεσης  επιμέλειας ο μικρός του είπε ευθαρσώς : « Δεν ξέρω με ποιον θέλω να μένω και οι δύο άχρηστοι είναι ,ας μείνω με την μάνα μου που τουλάχιστον μαγειρεύει και κανένα φαγητό» !